اولین خبرخوان مبتنی بر هوش مصنوعی

بیگ بنگ: در تاریخ ۲۹ اکتبر، دنباله‌دار 3I/ATLAS به نزدیک‌ترین فاصله‌اش از خورشید رسید. این نقطه که «حضیض خورشیدی» نام دارد، در حدود ۲۱۰ میلیون کیلومتر از خورشید فاصله داشت، یعنی حدود ۱.۴ برابر فاصلهٔ زمین تا خورشید و در سمتی از خورشید قرار داشت که درست مقابل زمین بود.

به گزارش بیگ بنگ، به همین دلیل، خورشید مانع دید مستقیم ما از این دنباله‌دار شده است. با این حال، گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد این جرم آسمانی دوباره با تلسکوپ‌های زمینی مشاهده شده است. این دنباله‌دار سومین جرم میان‌ستاره‌ای است (به همین دلیل در نام آن از “3I” استفاده شده) که تاکنون در حال عبور از منظومهٔ شمسی ما کشف شده است.

پیشینه‌ای از گمانه‌زنی‌ها دربارهٔ بیگانگان

وقتی دنباله‌دار 3I/ATLAS در ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵ توسط سامانهٔ هشدار سریع اجرام سیارکی(ATLAS) کشف شد، یکی از نخستین پرسش‌هایی که مطرح شد این بود: «آیا ممکن است این موجودات فضایی باشند؟» این نخستین‌باری نیست که چنین پرسشی با هر کشف تازهٔ اخترشناسی مطرح می‌شود. هرچند ممکن است پرسش جالبی به نظر برسد، اما می‌تواند از درک علمی واقعی و شگفت‌انگیز موضوع بکاهد و زمینهٔ انتشار اطلاعات نادرست را فراهم کند.

پیش‌تر هم هنگام کشف دو جرم میان‌ستاره‌ای دیگر — یعنی 1I/ʻOumuamua و دنباله‌دار 2I/Borisov — چنین حدس و گمان‌هایی دربارهٔ «بیگانگان» مطرح شد. در واقع، این نوع گمانه‌زنی فقط به اجرام میان‌ستاره‌ای محدود نیست.

به گفته “لورا نیکول دریسن” محقق فوق دکترا در نجوم رادیویی در دانشگاه سیدنی:« در سال ۲۰۱۹، زمانی که من به عنوان دانشجوی دکتری نخستین مقاله‌ام را دربارهٔ کشف یک منبع نوری رادیویی متغیر در یک سامانهٔ دوتایی نوشتم (که نخستین جرم کشف‌شده توسط تلسکوپ MeerKAT بود که درخشش آن با زمان تغییر می‌کرد)، سردبیر از من خواست اشاره‌ای هم به احتمال موجودات فضایی داشته باشم در حالی که موضوع هیچ ارتباطی با آن نداشت.»

در سال ۱۹۶۷، جوسلین “بل برنل” که آن زمان دانشجوی دکتری بود، نوعی تابش رادیویی تکرارشونده را کشف کرد. او به شوخی آن را LGM 1 (مخفف “Little Green Men” یا «آدم‌فضایی‌های کوچک سبزرنگ») نامید. با این حال، هیچ‌یک از اخترشناسان واقعاً باور نداشتند که منشأ آن بیگانگان است. آنان بیشتر نگران بودند که رسانه‌ها با بزرگ‌نماییِ احتمال موجودات فضایی، تحقیقات علمی را از مسیر اصلی منحرف کنند.

بازدیدکننده‌ای ۷ میلیارد ساله

این نگرانی هنوز هم میان اخترشناسان وجود دارد. دنباله‌دار 3I/ATLAS شاید قدیمی‌ترین چیزی باشد که تاکنون در منظومهٔ شمسی دیده‌ایم. منظومهٔ شمسی ما حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش شکل گرفته، در حالی‌که پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد این دنباله‌دار ممکن است بیش از ۷ میلیارد سال قدمت داشته باشد.

بخش زیادی از این مدت را در حال حرکت در فضای میان‌ستاره‌ای سپری کرده تا سرانجام برای چند ماه کوتاه، به منظومهٔ شمسی ما سر بزند. در هنگام رسیدن به حضیض خورشیدی، احتمالاً این نزدیک‌ترین فاصله‌ای بوده که طی میلیون‌ها سال به یک ستاره رسیده است.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این دنباله‌دار در لایه‌های بیرونی خود میزان بیشتری دی‌اکسید کربن دارد؛ بسیار بیشتر از دنباله‌دارهای منظومهٔ شمسی ما. همچنین نسبت نیکل به سایر عناصر در آن نیز بالاتر از مقدار معمول در دنباله‌دارهای بومی منظومهٔ ماست. این ویژگی‌های شیمیایی اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ ترکیب شیمیایی ابری از گاز به ما می‌دهد که سامانهٔ سیاره‌ایِ زادگاه این دنباله‌دار از آن شکل گرفته است.

به همین دلیل است که باید تنها زمانی سراغ پرسش دربارهٔ موجودات فضایی برویم که تمام توضیحات علمی دیگر بررسی و رد شده باشند. وقتی از ابتدا سراغ «بیگانگان» برویم، ممکن است فرصت فهمیدن همین نکات شگفت‌انگیز را از دست بدهیم. همان‌طور که کارل سیگن (با بازنویسی گفته‌ای از لاپلاس) گفته: «ادعاهای خارق‌العاده نیازمند شواهد خارق‌العاده‌اند.»

درست است که هنوز نمی‌توانیم همهٔ جزئیات مربوط به این دنباله‌دار را توضیح دهیم، اما ندانستن همه‌چیز، دلیلی بر وجود سفینه بیگانه فضایی نیست.

پذیرش ناشناخته‌ها

صحبت دربارهٔ بیگانگان اغلب باعث گسترش شایعات و اطلاعات نادرست می‌شود. برای نمونه، ادعاهایی مطرح شده بود مبنی بر اینکه مسیر حرکت دنباله‌دار تغییر کرده یا اینکه پشت خورشید «پنهان» شده است. با اینکه هیچ مدرکی برای این ادعاها وجود ندارد، و بیشتر این صحبت‌ها فقط در فضای مجازی مطرح شده است.

این نشان می‌دهد که چقدر راحت می‌توان با اشاره به «بیگانگان»، زمینهٔ شایعه‌سازی را فراهم کرد. در حالی که روش‌های واقعی برای مشاهدهٔ این دنباله‌دار حتی زمانی که در سوی دیگر خورشید است وجود دارد. برای مثال، آژانس فضایی اروپا (ESA) برنامه دارد آن را با استفاده از مدارگرد Mars Express، ExoMars Trace Gas Orbiter و Jupiter Icy Moons Explorer رصد کند.

اگر مایل باشید، می‌توانید مسیر حرکتی دنباله‌دار 3I/ATLAS را به‌صورت آنلاین ببینید و از موقعیت کنونی آن باخبر شوید. در اینجا شاید بتوان از شاعران الهام گرفت. شاعر رمانتیک «جان کیتس» مفهومی داشت به نام «توانایی منفی» (Negative Capability). مقصود او این بود که انسان بتواند با «نااطمینانی‌ها، رازها و تردیدها» کنار بیاید و از ندانستن نیز احساس آرامش کند.

چیزهای زیادی دربارهٔ دنباله‌دار 3I/ATLAS و جهان نمی‌دانیم. اگر همه‌چیز را می‌دانستیم، اخترشناسی دیگر هیجان‌انگیز نبود. اما وقتی با پدیده‌ای ناشناخته روبه‌رو می‌شویم، ذهن انسان تمایل دارد خلأ دانسته‌ها را با حدس و گمان پر کند و معمولاً در حوزهٔ نجوم، آن حدس «بیگانگان» است. اما ندانستن، اثبات وجود بیگانگان نیست، فقط نشانه‌ای است که هنوز کارهای بسیاری برای انجام دادن داریم.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: sciencealert.com

لینک کوتاه نوشته : https://bigbangpage.com/?p=109423