همه تویوتاها یکسان نیستند! تفاوت نسخه‌های ژاپن، آمریکا و چین را ببینید
تویوتا، بزرگترین خودروساز جهان، امروز شبکه‌ای از کارخانه‌ها و جوینت ونچرها را در بیش از ۲۵ کشور اداره می‌کند. از ژاپن تا آمریکا، چین، هند و ترکیه هر خط تولید آن بخشی از «سیستم تولید تویوتا» است. مجموعه‌ای بزرگ از نظم، کنترل کیفی و احترام به مهندسی. پرسش مهم این است: آیا همه تویوتاها یکسان ساخته می‌شوند؟
به گزارش اسب بخار ، گسترش جهانی تویوتا بر پایه همکاری‌های بین‌المللی استوار است. این برند در چین دو جوینت ونچر بزرگ دارد، FAW–Toyota که ریشه در صنایع قدیمی فاو چین داشته و بر تولید سدان‌ها و کراس اوورهای متوسط تمرکز دارد و GAC–Toyota که تحت مالکیت گروه گوانگژو فعالیت می‌کند و مدل‌های مهمی مانند کمری، هایلندر و لوین را مونتاژ می‌کند.
در هند، شرکت Toyota Kirloskar Motor از سال ۱۹۹۷ شریک رسمی این برند است و با مونتاژ مدل‌هایی مانند اینووا، فورچونرو کمری هیبرید، یکی از مهمترین پایگاه‌های آسیایی تویوتا محسوب می‌شود. در جنوب شرق آسیا، روابط طولانی با UMW Toyota Motor در مالزی و Toyota Astra Motor در اندونزی شکل گرفته که نسخه‌های بازار منطقه‌ای یاریس، ویوس و کرولا کراس را تولید می‌کنند. در پاکستان هم Indus Motor Company مسئول تولید کرولا، هایلوکس و فورچونر برای بازار محلی است.
در آمریکا، همکاری معروف Mazda–Toyota Manufacturing USA در آلاباما، نماد پیوند میان دو خودروساز ژاپنی برای توسعه نسل جدید کراس اوورهاست. افزون بر این‌ها، تویوتا روابط فنی و مالکیتی با دایهاتسو، هینو، سوبارو، مزدا و اخیرا Suzuki دارد تا شبکه جهانی قطعات و پلتفرم‌های مشترک خود را تثبیت کند.
تویوتا حدود پنجاه سایت تولید و مونتاژ فعال در سراسر جهان دارد. سه کشور ژاپن، ایالات متحده و چین بیشترین حجم تولید را در اختیار دارند. پس از آن تایلند، هند، اندونزی، ترکیه، برزیل و آفریقای جنوبی در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.ژاپن همچنان مرکز فرماندهی مهندسی و کنترل کیفی جهانی است، جایی که کارخانه‌های Tahara، Tsutsumi و Motomachi مانند لابراتوارهای زنده در دقت مکانیکی و مونتاژ شناخته می‌شوند.
برخی خودروهای تویوتا هرگز از مرزهای ژاپن فراتر نمی‌روند، چون بر اساس فرهنگ مصرف و قوانین خاص داخلی طراحی شده‌اند.
مدل‌هایی مانند تویوتا سنچوری، کراون اسپرت و سدان، نسخه‌های داخلی پریوس و ون‌های لوکس Alphard و Vellfire فقط در ژاپن تولید می‌شوند. این خودروها در جزئیات فنی، متریال کابین و حتی نرم افزارهای کنترل پیشرانه با نسخه‌های صادراتی تفاوت داشته و نماد اصیل «JDM» محسوب می‌شوند.
JDM مخفف Japanese Domestic Market و به معنای «بازار داخلی ژاپن» است. یعنی خودرو یا نسخه‌ای از خودرو به‌طور خاص برای فروش و استفاده در ژاپن طراحی و تولید شده است.
سیستم تولید تویوتا یا TPS یک چارچوب مدیریتی و فنی یکپارچه است که فلسفه، روش‌ها و شیوه سازمان‌دهی تولید و لجستیک تویوتا را شکل می‌دهد. این سیستم که بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۷۵ توسط تای‌ایچی اوهنو و ایجی تویودا توسعه یافت، بعدها به‌عنوان پایه اصلی «تولید ناب» شناخته شد و ریشه‌های آن به ایده‌های ساکیچی و کیچیرو تویودا بازمی‌گردد. هدف اصلی TPS حذف نابسامانی (مورا)، جلوگیری از فشار بیش‌ازحد (موری) و از بین بردن اتلاف (مودا) در تمام مراحل تولید است.
این سیستم بر دو ستون کلیدی بنا شده است: تولید به‌موقع (Just in Time) به‌معنای ساخت «آنچه لازم است، زمانی که لازم است و به اندازه لازم»، و جیدوکا (Jidoka) یا «خودکارسازی همراه با نظارت انسانی» که اجازه می‌دهد هر ایراد در همان لحظه شناسایی و باعث توقف خط برای رفع مشکل شود. تویوتا برای اجرای این اصول ابزارهایی طراحی کرد که فرآیند را منعطف، شفاف و بدون اتلاف نگه می‌دازد.
الهام اصلی TPS از مدل کارکرد سوپرمارکت‌ها آغاز شد؛ جایی که کالا فقط به‌اندازه برداشت مشتری جایگزین می‌شود. اوهنو از همین منطق برای ایجاد سیستم «کشش» در تولید استفاده کرد تا کارخانه از انبارهای عظیم و تولید اضافی فاصله بگیرد و فقط بر تولید ضروری تمرکز کند. همین درک عمیق، تفاوت تویوتا با شرکت‌هایی بود که بعدها فقط کاهش موجودی را تقلید کردند، بدون اینکه فلسفه واقعی سیستم را بفهمند.
تویوتا در سال ۱۹۹۲ نسخه رسمی TPS را منتشر کرد و اعلام نمود که این سیستم نه یک دستورالعمل اجرایی، بلکه یک طرز فکر برای صرفه‌جویی در منابع و ایجاد ارزش واقعی برای مشتری است. این رویکرد بر «راه تویوتا» تکیه دارد؛ مسیری که بر بهبود مستمر، مشاهده مستقیم مشکلات (Genchi Genbutsu)، کار تیمی، تصمیم‌گیری دقیق و پرورش رهبران آگاه تأکید می‌کند.
اهمیت TPS فراتر از خطوط تولید خودرو رفته است. تویوتا این سیستم را به تأمین‌کنندگان و حتی سازمان‌های خیریه نیز منتقل کرده و موفق شده زمان ساخت خانه‌ها یا صف‌های توزیع غذا را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. تجربه تویوتا نشان می‌دهد که حذف اصولی اتلاف و هم‌افزایی میان مدیران و کارکنان می‌تواند کیفیت و بهره‌وری را به‌طور پایدار افزایش دهد؛ به همین دلیل TPS همچنان یکی از معتبرترین و مؤثرترین مدل‌های مدیریت تولید در جهان باقی مانده است.
استانداردهای جهانی تویوتا با سیستم تولید یکپارچه (TPS) سعی در یکسان سازی کیفیت دارد، اما تفاوت‌هایی جزئی همچنان وجود دارد.
مطالعات موسسه J.D. Power و گزارش‌های کنترل کیفی داخلی نشان می‌دهد که کارخانه‌های ژاپن و کانادا معمولا بالاترین دقت مونتاژ را دارند، به ویژه کارخانه Tahara که چندین بار لقب «بهترین خط تولید جهان» را گرفته است.در مقابل خطوط تولید آمریکا با تمرکز بر تیراژ، گاهی تفاوت ظریف در ساخت نهایی یا عایق بندی بدنه دارند. نمونه چینی و هندی کمری نیز از نظر دوام فنی عالی‌اند، اما متریال داخلی و دقت مونتاژشان اندکی پایین‌تر ارزیابی می‌شود.
برای مثال، در کمری ساخت ژاپن فاصله درزها دقیق‌تر، سیستم تعلیق نرم‌تر و کنترل نویز بدنه بهتر است اما در مقابل، کمری آمریکایی با تنظیمات اسپرت‌تر و مونتاژ سریع‌تر عرضه می‌شود. نسخه چینی از لحاظ طراحی داخلی و سیستم تهویه تفاوت‌هایی به سود راحتی روزمره دارد، اما در متریال داخلی کیفیت پایین‌تری نشان می‌دهد. کمری هندی نیز بیشتر با هدف بازار گرمسیری طراحی شده و در خنک کاری موتور و سیستم کولر تقویت شده‌است.
با این وجود، در دوام فنی یعنی طول عمر پیشرانه، گیربکس و سیستم برق، تمام نسخه‌ها عملکردی تقریباً یکسان داشته و تفاوت در سطح «احساس کیفیت» است نه در دوام واقعی.
تویوتا شاید جهانی‌ترین ساختار مهندسی جهان را داشته باشد اما هر خط تولید، بازتابی از فرهنگ صنعتی کشور میزبان است. ساخت ژاپن معمولاً مترادف با دقت فوق العاده بالا و متریال مرغوب‌تر، ساخت آمریکا با توان حجم بالا و سخت‌گیری مهندسی، ساخت چین با سرعت و بومی سازی گسترده و ساخت هند با ماندگاری فنی ارزان‌تر.
در نهایت، آنچه تویوتا را بی‌رقیب کرده نه تشابه نسخه‌ها بلکه «پایداری کیفیت در هر اقلیم» است. مفهومی که از ابتدای تولید تا آخرین پیچ خط مونتاژ، همان فلسفه جاودانه مهندسی ژاپنی را زنده نگه می‌دارد.
